Μία μόνο σφαίρα αρκεί

Τα πέντε Όσκαρ που έχει κερδίσει η παρακάτω ταινία είναι ίσως και το πιο ασήμαντο πράγμα σχετικά με αυτήν, που (από όλες όσες έχω δει μέχρι σήμερα) πιθανόν και να είναι η εντελώς δική μου αγαπημένη.





Ταινία νούμερο 5 (από 7):

Ο Ελαφοκυνηγός (The Deer Hunter, 1978, dir: Michael Cimino)

Μία μονίμως συννεφιασμένη κωμόπολη των Ηνωμένων Πολιτειών, μια παρέα νεαρών μεταναστών δεύτερης γενιάς που δουλεύουν στο τοπικό εργοστάσιο, ένας ορθόδοξος ρώσικος γάμος κι ένα ξέφρενο γλέντι (ένα μόλις βράδυ πριν καταταγούν οι μισοί), το πρωινό κυνήγι του ελαφιού στο αμόλυντο τοπίο του βουνού πριν φύγουν, η αιχμαλωσία από τους Βιετκόνγκ και το καταλυτικά απελευθερωτικό βασανιστήριο της ρώσικης ρουλέτας, η επιστροφή του ταπεινωμένου ήρωα και ο ανομολόγητος έρωτας του με την αρραβωνιαστικιά του καλύτερου του φίλου - που ξέμεινε σαν ζωντανός-νεκρός στα καταγώγια της Σαϊγκόν να παίζει με το πιστόλι στον κρόταφο για να στοιχηματίζουν οι ντόπιοι. Το χρέος της φιλίας, οι ρίζες και οι δεσμοί των "κανονικών" ανθρώπων. Μία μόνο σφαίρα αρκεί. Για τον πιο τραγικά μάταιο πίδακα αίματος που εμφανίστηκε ποτέ στη μεγάλη οθόνη ή για μια τουφεκιά στον αέρα που θα χαρίσει τη ζωή σε ένα αιώνια ελεύθερο ελάφι.

Η ταινία ανοίγει με μία εικόνα σύγχρονης κόλασης στα χυτήρια που δουλεύουν οι φίλοι και κλείνει με τους εναπομείναντες της παρέας να τραγουδούν βουρκωμένοι το «God bless America». Κι όμως, δεν είναι μια πατριωτική ταινία, όπως έχει κατά καιρούς λανθασμένα κατηγορηθεί. Ούτε είναι μια αριστερή ταινία που πραγματεύεται το τραύμα του πολέμου του Βιετνάμ, όπως έχει συχνά παρερμηνευτεί. Ο «Ελαφοκυνηγός» του Cimino είναι μεν μια γροθιά στο στομάχι του θεατή, αλλά είναι και κάτι παραπάνω. Πολύ παραπάνω. Είναι ο ραγισμένος καθρέφτης μιας κοινωνίας που παίρνει τα παιδιά της από τα καμίνια των εργοστασίων και τα στέλνει να πεθάνουν σε έναν άδικο πόλεμο. Είναι το ταξικό αδιέξοδο αλλά και η αγωνία του μέσου ανθρώπου μπροστά στο άγνωστο του θανάτου. Και της ζωής επίσης. Ο «Ελαφοκυνηγός» είναι ένα σύγχρονο κινηματογραφικό έπος για τσακισμένες ψυχές που πασχίζουν να επιβιώσουν με μοναδικό εφόδιο μια και μόνο σφαίρα στη θαλάμη. Μία και μόνο γαμημένη ευκαιρία. Και που για αρκετούς που είχαν την ατυχία να γεννηθούν σε μία μίζερη εργατούπολη της Πενσυλβάνια αυτή η ευκαιρία τελικά δεν πρόκειται να έρθει ποτέ.

Με την επόμενη ταινία του, την μεγαλόπνοη υπερπαραγωγή “Heaven’s Gate”, ο σκηνοθέτης Michael Cimino κατάφερε ένα διπλό χτύπημα:
α) να απογυμνώσει με τον πιο απόλυτο και σκληρό τρόπο ολόκληρη τη μυθολογία περί ηθικών αρχών που θεμελίωσαν αυτό που σήμερα αποκαλούμε "αμερικάνικο τρόπο ζωής" και β) (επειδή το προηγούμενο προφανώς ενόχλησε κριτικούς, διανομείς και θεατές), να βάλει λουκέτο στην εταιρεία που έκανε το λάθος να τον χρηματοδοτήσει (την United Artists) και να κερδίσει επάξια μία περίοπτη θέση στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ.

Κατάφερε να ξανακάνει ταινίες αρκετά χρόνια αργότερα, με τη «Χρονιά του Δράκου» και μετέπειτα τον «Σικελό», όμως πια δεν ήταν παρά ένας φιλότιμος και χειραγωγούμενος μισθοφόρος - που σε τίποτα δεν θύμιζε τον σκηνοθέτη που υπέγραψε κάποτε μια ταινία σαν τον "Ελαφοκυνηγό".